Bruksela, 17 kwietnia – podczas ostatniej sesji plenarnej EROD przyjęła opinię na wniosek holenderskich, norweskich i Hamburga ds. ochrony danych na podstawie art. 64 ust. 2 RODO. Opinia dotyczy ważności zgody na przetwarzanie danych osobowych do celów reklamy behawioralnej w kontekście modeli „zgody lub płatności” wdrażanych przez duże platformy internetowe.
Przewodniczący EROD Anu Talus powiedział: „Platformy internetowe powinny dawać użytkownikom rzeczywisty wybór przy stosowaniu modeli „zgody lub płacy”. Modele, które mamy dzisiaj, zwykle wymagają od osób fizycznych, aby albo oddali wszystkie swoje dane, albo zapłacili. W rezultacie większość użytkowników wyraża zgodę na przetwarzanie w celu korzystania z usługi i nie rozumie pełnych implikacji swoich wyborów.”
Jeśli chodzi o modele „zgody lub płatności” wdrażane przez duże platformy internetowe, EROD uważa, że w większości przypadków nie będzie możliwe spełnienie wymogów dotyczących ważnej zgody, jeżeli skonfrontują użytkowników jedynie z wyborem między wyrażeniem zgody na przetwarzanie danych osobowych do celów reklamy behawioralnej a uiszczeniem opłaty.
EROD uważa, że oferowanie wyłącznie płatnej alternatywy dla usług, które wiążą się z przetwarzaniem danych osobowych do celów reklamy behawioralnej, nie powinno być domyślnym rozwiązaniem dla administratorów. Przy opracowywaniu rozwiązań alternatywnych duże platformy internetowe powinny rozważyć zapewnienie osobom fizycznym „równoważnej alternatywy”, która nie wiąże się z uiszczeniem opłaty. Jeżeli administratorzy zdecydują się pobierać opłatę za dostęp do „równoważnej alternatywy”, powinni w znacznym stopniu rozważyć oferowanie dodatkowej alternatywy. Ta darmowa alternatywa powinna być bez reklamy behawioralnej, np. z formą reklamy polegającej na przetwarzaniu mniej lub żadnych danych osobowych. Jest to szczególnie ważny czynnik w ocenie ważnej zgody na podstawie RODO.
EROD podkreśla, że uzyskanie zgody nie zwalnia administratora z przestrzegania wszystkich zasad określonych w art. 5 RODO, takich jak ograniczenie celu, minimalizacja danych i uczciwość. Ponadto duże platformy internetowe powinny również rozważyć przestrzeganie zasad konieczności i proporcjonalności oraz są odpowiedzialne za wykazanie, że ich przetwarzanie jest zasadniczo zgodne z RODO.
Wodniesieniu do potrzeby swobodnego wyrażania zgody należy wziąć pod uwagę następujące kryteria: warunkowość, szkoda, brak równowagi sił i ziarnistość. Na przykład EROD zwraca uwagę, że jakakolwiek opłata nie może sprawić, że osoby fizyczne poczują się zmuszone do wyrażenia zgody. Administratorzy powinni oceniać, indywidualnie dla każdego przypadku, zarówno to, czy opłata jest w ogóle odpowiednia, jak i jaka kwota jest odpowiednia w danych okolicznościach. Duże platformy internetowe powinny również rozważyć, czy decyzja o nieudzieleniu zgody może prowadzić do poniesienia przez daną osobę negatywnych konsekwencji, takich jak wykluczenie z widocznej usługi, brak dostępu do sieci zawodowych lub ryzyko utraty treści lub połączeń. EROD zauważa, że negatywne konsekwencje mogą wystąpić, gdy duże platformy internetowe stosują model „zgody lub płatności” w celu uzyskania zgody na przetwarzanie.
Kontrolerzy muszą również oceniać, w poszczególnych przypadkach, czy istnieje nierównowaga mocy między jednostką a kontrolerem. Czynniki, które należy ocenić, obejmują pozycję dużych platform internetowych na rynku, stopień, w jakim dana osoba korzysta z usługi i głównego odbiorcy usługi.
Ponadto EROD przedstawia elementy służące ocenie kryteriów świadomej, konkretnej i jednoznacznej zgody, którą duże platformy internetowe powinny uwzględniać przy wdrażaniu modeli „zgody lub płatności”.
Przewodniczący EROD Anu Talus dodał: „Administratorzy powinni zawsze dbać o to, by nie przekształcać podstawowego prawa do ochrony danych w funkcję, z której osoby fizyczne muszą płacić. Osoby fizyczne powinny być w pełni świadome wartości i konsekwencji ich wyborów”.
Oprócz niniejszej opinii na podstawie art. 64 ust. 2 EROD opracuje również wytyczne dotyczące modeli „zgody lub wynagrodzenia” o szerszym zakresie i będzie współpracować z zainteresowanymi stronami w sprawie tych przyszłych wytycznych.
Notatka redaktora:
EROD została poproszona o wydanie tej opinii na podstawie art. 64 ust. 2 RODO w celu zajęcia się kwestią ważności zgody w kontekście modeli „zgody lub płatności” stosowanych przez duże platformy internetowe, w przypadku gdy wymagana jest zgoda na przetwarzanie danych osobowych do celów reklamy behawioralnej, również w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Bundeskartellamt (C-252/21).
Opublikowany tutaj komunikat prasowy został automatycznie przetłumaczony z języka angielskiego. EROD nie gwarantuje dokładności tłumaczenia. Proszę odnieść się do oficjalnego tekstu w wersji angielskiej, jeśli istnieją jakiekolwiek wątpliwości.